Historia odlewania metali

Znaleziska archeologów wykazują, że pierwsze próby wytapiania i odlewania metali podejmowane były już około 6000 lat temu na obszarze dzisiejszej Syrii i Iranu. Wytopiony metal na początku wylewany był do otworów wykonywanych w ziemi, później do kamiennych i glinianych form. Naukowcy wskazują, że bardziej precyzyjne odlewnictwo ma około 5000 lat. Przyjrzyjmy się bliżej historii otrzymywania odlewów z żeliwa.

Historyczna epoka żeliwa

Epoka żelaza rozpoczęła się około 1500 r. p.n.e., kiedy to udało się opracować proces otrzymywania go w piecach typu dymarkowego. Żelazo otrzymywane było w postaci łupek, które następnie przekuwano. Umożliwiało to otrzymywać różne proste wyroby, na przykład przydatne narzędzia i broń. Nie można było jednak otrzymywać w ten sposób wyrobów lanych. Jak mówi nam przedstawiciel odlewni żeliwa Solidus z Wałdowa Szlacheckiego, materiał na odlewy w postaci żeliwa (wysokowęglowego stopu żelaza z węglem), wprowadzili Chińczycy około 500 r. p.n.e. Zintensyfikowano proces dymarkowy, podwyższając temperaturę, co było możliwe dzięki zastosowaniu wydajnych miechów. Chińczycy eksportowali swoje żeliwne odlewy także do Cesarstwa Rzymskiego. W kolejnych latach metody wytwarzania żeliwa dotarły także przez Koreę do Japonii, a dalej przez „Jedwabny szlak” do Rosji, Europy i w inne rejony świata.

Odlewy żeliwne i ich obróbka dzisiaj

Żeliwo wytwarzane jest dziś przy użyciu przemysłowych pieców szybowych z tzw. surówki i złomu. W związku z rosnącymi oczekiwaniami klientów, odlewy żeliwne często muszą być poddawane dodatkowej obróbce. Najpopularniejsza jest obróbka mechaniczna maszynami typu CNC. CNC to skrót od angielskiego Computerized Numerical Control, co tłumaczymy jako komputerowe sterowanie urządzeń numerycznych. Jest to układ sterowania numerycznego wyposażony w mikrokomputer. Dzięki zastosowaniu urządzeń CNC możemy bardzo precyzyjnie modyfikować istniejące już elementy i tworzyć naprawdę ciekawe produkty. Popularna jest także obróbka termiczna, czyli na przykład spawanie, które pozwala na łączenie ze sobą w dowolny sposób różnych odlewów.

Zastosowanie żeliwa

Żeliwo – słusznie – kojarzy nam się z materiałem ciężkim i trwałym, jednak wykorzystujemy je nie tylko do produkcji np. części maszyn rolniczych, kadłubów silników, czy pieców. Z żeliwa produkuje się także elementy, które możemy zobaczyć w domach i na przydomowych posesjach. To między innymi wyposażenie kuchni jak garnki, patelnie, czy większe brytfanny, kaloryfery, ogrodowe ławki i dekoracje. Żeliwo to materiał trwały, odporny na wysokie temperatury i działanie czynników zewnętrznych, stąd tak szerokie zastosowanie tego materiału.