Jaka jest maksymalna wielkość pojemnika formowanego rotacyjnie?

Formowanie rotacyjne tworzyw sztucznych jest technologią dedykowaną do produkcji dużych elementów, w tym przede wszystkim różnego typu pojemników, na czele z liczącymi nawet kilkanaście czy kilkadziesiąt tysięcy litrów zbiornikami na deszczówkę, ścieki, paliwa czy płynne nawozy sztuczne i środki ochrony roślin. Często pojawia się sugestia, że w praktyce nie ma ograniczeń związanych z wielkością obiektów formowanych rotacyjnie. Czy to prawda? 

Odpowiedź na tytułowe pytanie jest uzależniona od tego, czy zechcemy skupić się na stanie rzeczywistym, czy zająć analizą potencjału i teoretycznych możliwości rotomouldingu. 

W teorii wielkość produktu formowanego rotacyjnie jest nieograniczona  

Aby przeprowadzić formowanie rotacyjne, należy zbudować metalową formę, czyli zamknięte naczynie, do którego wnętrza ładowany jest proszek lub granulat z tworzywa sztucznego. Po ogrzaniu formy do temperatury około 200°C dochodzi do upłynnienia tworzywa sztucznego. Dzięki temu, że forma jest nieprzerwanie utrzymywana w ruchu planetarnym (obraca się jednocześnie w dwóch prostopadłych względem siebie płaszczyznach lub porusza ruchem obrotowym i jednocześnie wahadłowym), płynne tworzywo rozlewa się równą warstwą po wnętrzu formy. W teorii wielkość formy do rotomouldingu, a co za tym idzie wielkość gotowych produktów formowanych rotacyjnie jest nieograniczona – problemem pozostaje zbudowanie odpowiedniej maszyny, która wprawi formę w ruch, ogrzeje ją, a następnie (po rozlaniu tworzywa po wnętrzu) wychłodzi, aby zachować odpowiedni kształt. 

Odpowiednie obracanie form, czyli właśnie formowanie rotacyjne, jest możliwe dzięki maszynom do rotomouldingu – oferowanym zarówno jako gotowe systemy, jak też budowanym specjalnie w celu wytwarzania określonego produktu. Wynika stąd, że w teorii można skonstruować maszynę do rotomouldingu o dowolnej wielkości, zdolną wytworzyć dowolnej pojemności zbiornik. Maszyny do formowania rotacyjnego nie są konstrukcjami o wysokim stopniu komplikacji: składają się z części mechanicznej, odpowiedzialnej za rotowanie form oraz pieca, czyli specjalnej komory, w której ogrzewa się formę i znajdujące się w niej tworzywo sztuczne. Skalowanie wymienionych elementów nie nastręcza większych trudności technicznych, tym bardziej, że produkty formowane rotacyjne mają stosunkowo niewielki ciężar (są puste w środku), więc obroty form nie powodują ekstremalnych obciążeń. Jednak w praktyce produkcji z wykorzystaniem rotomouldingu trudno spotkać maszyny zdolne wykonać odlew o długości lub średnicy większej, niż kilka czy kilkanaście metrów. 

Wielkość produktów formowanych rotacyjnie ogranicza rachunek ekonomiczny 

Chociaż w teorii produkty formowane rotacyjnie można skalować w sposób nieograniczony, to praktyka wprowadza korektę ekonomiczną. Rachunek ekonomiczny odbiera sens budowie gigantycznych maszyn do rotomouldingu, które będą w stanie wytworzyć gigantyczne pojemniki. 

Wśród dostępnych na rynku zbiorników formowanych rotacyjnie najczęściej spotkamy pojemności z przedziału od kilkuset do kilku lub kilkunastu tysięcy litrów – mówi specjalista z firmy Metria. – Rzadziej spotykane są formowane rotacyjnie zbiorniki o pojemnościach przekraczających trzydzieści tysięcy litrów. Wnika to w głównej mierze z rachunku ekonomicznego: koszty budowy maszyn do odlewania gigantycznych zbiorników są bardzo wysokie. 

Rachunek ekonomiczny może wykazać, że tańsze od budowy gigantycznej maszyny do rotomouldingu będzie wykonanie zbiornika w technice laminowania lub zespawanie go z blachy stalowej. W odwodzie wszystkich wymienionych technik mamy oczywiście również najbardziej tradycyjny sposób budowania różnego rodzaju zbiorników, czyli konstrukcje ze zbrojonego betonu. Nie zmienia to faktu, że wśród zbiorników o pojemnościach od kilkudziesięciu do kilku tysięcy litrów produkty formowane rotacyjnie nie mają sobie równych. Nie tylko pod względem całościowych kosztów (zakup i prace instalacyjne), ale przede wszystkim ze względu na odporność na agresywne substancje chemiczne, stuprocentową gwarancję szczelności w bardzo długich okresach użytkowania oraz niewielki ciężar, który bardzo ułatwia transport i prace instalacyjne. 

Podsumowując: wielkość pojemnika formowanego rotacyjnie jest taka, jaka zostanie zamówiona. Jednak w praktyce maksymalna pojemność zbiorników formowanych rotacyjnie rzadko przekracza granicę 30 000 litrów – najpopularniejsze pojemności mieszczą się w przedziale od kilkuset do kilku tysięcy litrów.