Przyczyny i leczenie bruksizmu.

Bruksim, jak fachowo określa się mimowolne zaciskanie szczęk i zgrzytanie zębami, to schorzenie dotyczące znacznej części populacji, bo średnio co piątej, a według niektórych szacunków nawet co drugiej osoby. Tak duży rozrzut w estymacjach wynika stąd, że często bruksizm pojawia się podczas snu i nie wszyscy są tego świadomi. Bezskuteczne poszukiwania źródła związanych z nim problemów mogą zaś trwać latami. Skąd się bierze ta przypadłość? I czy da się ją leczyć?

Przyczyny

Zaciskanie szczęk i zgrzytanie zębami jest typowym dla naszego (i nie tylko zresztą naszego) gatunku przejawem agresji lub zdenerwowania. Towarzyszące nam w życiu codziennym napięcia i stresy rzeczywiście przekładać się mogą na występowanie tego zjawiska, wbrew popularnej opinii nie są jednak jedyną przyczyną bruksizmu. Wystąpić on też może na podłożu genetycznym, a także w wyniku wad postawy, które prowadzą do nierównomiernego napięcia mięśni – w tym mięśni twarzy. Wady zgryzu, źle dopasowane plomby, korony i protezy to kolejne możliwe powody pojawienia się bruksizmu. Sprzyjają mu też niektóre nawyki, takie jak żucie gumy, palenie papierosów, nadmierne spożycie alkoholu lub kofeiny, a także zażywanie niektórych narkotyków.

Problemy

O zgrzytaniu zębami pacjent często dowiaduje się od partnera lub współlokatora, którzy skarżą się na nieprzyjemne dźwięki wydawane przez niego nocą. Sygnałem alarmowym jest też niekiedy bolesność uświadamiająca choremu, że przez długi czas silnie zaciskał szczęki. Jak dowiadujemy się w przychodni stomatologicznej ES Dentica w Tychach, w bruksizmie siła ta potrafi być nawet 10 razy większa niż przy jedzeniu! Ból może też jednak wystąpić w odległych od zębów miejscach: w mięśniach podpotylicznych i przykręgosłupowych, mięśniach obręczy barkowej i biodrowej, a nawet w okolicach stawów skokowych. Aż 80 proc. osób przekonanych, że cierpi na migrenę (która jest chorobą neurologiczno-naczyniową), doświadcza silnych bólów głowy wynikających właśnie z bruksizmu. Inne problemy na tym podłożu obejmują ponadto:

• trzaski, bolesność, przeskakiwanie żuchwy i inne trudności przy szerokim otwieraniu ust,
• ograniczoną ruchomość głowy i szyi,
• przerost mięśni twarzy, a czasem też szyi – jedno- lub dwustronny (wrażenie kwadratowej twarzy),
• szumy w uszach i zaburzenia równowagi,
• bolesność oczodołów, okresowo nieostre widzenie,
• przygryzanie języka, policzków, wewnętrznej części warg,
• ścieranie, pękanie, a nawet rozchwianie zębów,
• zanik przyzębia, krwawienie dziąseł.

Diagnoza

Na podstawie obserwacji tych dolegliwości, a także szczegółowego wywiadu dotyczącego m.in. stylu życia pacjenta czy przyjmowanych przez niego leków doświadczony neurolog, stomatolog lub ortodonta jest w stanie zdiagnozować bruksizm dość łatwo. Nieprawidłowości w zakresie zwarcia zębów czy zaburzenia równowagi sił żucia wskazujące na to schorzenie ujawniają się ponadto podczas specjalistycznych testów.

Leczenie

Bruksizm można wyleczyć i warto zacząć to robić jak najwcześniej, aby uniknąć przykrych konsekwencji bagatelizowania problemu zarysowanych wyżej. Jednym z najprostszych i najpowszechniej stosowanych rozwiązań jest zakładanie na noc odpowiednio skonstruowanej nakładki lub szyny na zęby, która uniemożliwia ścieranie i pomaga wyrównać zgryz. Czasem ten ostatni musi zostać skorygowany metodami ortodontycznymi, niekiedy w proces leczenia trzeba włączyć zaś także protetyka. W pozbyciu się napięć mięśniowych pomogą z kolei masaże, odpowiednio dobrane ćwiczenia i fizjoterapia. Nieodłącznym elementem leczenia bruksizmu na podłożu nerwowym może okazać się też zmiana trybu życia na bardziej higieniczny, nauka metod radzenia sobie ze stresem i ograniczenie w miarę możliwości jego przyczyn, a nawet psychoterapia.