W jakich sytuacjach należy zachować formę aktu notarialnego?

Każda umowa podpisywana na terenie kraju może być sporządzona w oparciu o umowę notarialną. Dzięki takiemu rozwiązaniu zyskuje się pewność, że jej założenia oraz zapisy są zgodne z prawem. Dodatkowym atutem jest duża „siła” dokumentu, np. w momencie, kiedy dochodzi do rozprawy sądowej. W większości przypadków nie ma jednak obowiązku sporządzania umów w formie aktu notarialnego. Istnieją natomiast pewne wyjątki.

Akt notarialny w umowie – jak wygląda ta kwestia od strony praktycznej?

W Polsce umowy zawierane w oparciu o akt notarialny ograniczają się wyłącznie do tych, które wymagają tego zapisu. Wówczas w celu prawomocności konieczne jest sporządzenie odpowiedniej formy. Lista umów, w przypadku których wymagane jest podpisanie aktu notarialnego zostało dokładnie określona w kodeksie cywilnym oraz innych ustawach.

Specjalista z firmy Kancelaria Notarialna notariusz Joanna Heliosz wyjaśnia: W przypadku, kiedy nie ma konieczności przestrzegania zapisu aktu notarialnego, zazwyczaj rezygnuje się z tego typu usług. Akty notarialne sporządzane u notariusza wymagają bowiem uiszczenia odpowiedniej opłaty.

Umowy, które bezwzględnie jednak podpisania aktu notarialnego to między innymi:

• umowa sprzedaży nieruchomości,
• umowa dotycząca darowizny,
• umowa dotycząca użytkowania wieczystego,
• umowa dotycząca odrębnej własności danego lokalu,
• umowa spółki komandytowo-akcyjnej,
• umowa spółki z ograniczoną odpowiedzialnością,
• umowa spółki akcyjnej.

Zawieranie wymienionych wyżej dokumentów w oparciu o akt notarialny jest konieczne. Dla przykładu sporządzenie pisemnej umowy dotyczącej sprzedaży danej nieruchomości wyłącznie pomiędzy kupującym a sprzedającym – bez udziału notariusza – jest traktowane jako nieważne. Nie ma żadnych skutków prawnych i nie będzie możliwe jej wykorzystanie do zmian np. w księgach wieczystych.

Czy istnieje inna opcja niż akt notarialny?

Alternatywą dla aktu notarialnego może być umowa z podpisem notarialnie poświadczonym. W tym przypadku notariusz nie sprawdza jej zawartości, a jedynie poświadcza tożsamość osób ją podpisujących. Warto podkreślić, że tak naprawdę każdy dokument może być zawarta poprzez akt notarialny lub z notarialnym poświadczeniem podpisu. Dzięki temu w sytuacji, kiedy np. dojdzie do jego zagubienia, notariusz będzie miał możliwość stworzenia duplikatu.

Co warto wiedzieć na temat aktu notarialnego?

Podpisanie dokumentu będącego aktem notarialnym jest wymogiem koniecznym w przypadku zawierania dużej części umów. W dalszym ciągu jednak znaczna ich część nie wymaga od obu stron konieczności skorzystania z usług notariusza. Należy natomiast pamiętać, że dzięki takiemu zapisowi potwierdza się zgodność z prawem.

Wiele osób nie decyduje się na usługi notarialne, twierdząc, że nie należą one do najtańszych. Warto jednak zauważyć, że w niektórych przypadkach brak aktu notarialnego oznacza nieważność dokumentu w świetle prawa.