Czym jest zachowek?

Zachowek to pojęcia związane z prawem spadkowym – czym jest zachowek, jakie są jego funkcje i co warto o nim wiedzieć?

Ogólna definicja zachowku

Zachowkiem nazywamy jedną z form zabezpieczenia osób najbliżej spokrewnionych ze spadkodawcą. Osoby takie, jeśli nie otrzymały swojego udziału w spadku, mogą domagać się od spadkobierców wypłacenia im określonej sumy pieniędzy ze spadku – z tego powodu zachowek zaliczany jest do długów spadkowych. Idea zachowku wzięła się z założenie, iż każdy człowiek powinien w razie śmierci pozostawić przynajmniej część swego majątku najbliższej rodzinie, nawet jeśli osoby w nią wchodzące nie zostały ujęte w testamencie. Do zachowku uprawnienia są:

• Małżonek zmarłego
• Zstępni, czyli dzieci lub – jeśli dzieci nie żyją – wnuki i prawnuki zmarłego
• Rodzice zmarłego, jeśli zostaliby powołani do spadku z ustawy – tj. jeśli spadkodawca nie miał małżonka, ani dzieci czy wnuków

Czy można pozbawić rodzinę zachowku?

- Polskie prawo przewiduje kilka sytuacji, w których spadkodawca może pozbawić najbliższych członków rodziny prawa do zachowku, czyli – krótko mówiąc – wydziedziczyć ich – mówi notariusz Dorota Szuman-Krzych - Możliwe jest to w sytuacji, gdy:

• Uprawniony do zachowku członek rodziny wbrew woli spadkodawcy postępuje w sposób rażąco niezgodny z normami społecznymi, np. kiedy jest przestępcą, znęca się nad rodziną etc.
• Uprawniony do zachowku członek rodziny dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z bliskich mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności lub czci
• Uprawniony nie umyślnie i uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych ,np. nie utrzymuje ze spadkodawcą kontaktów.

Kto nie może ubiegać się o zachowek?

Zgodnie z tym, co zostało opisane w powyższym akapicie, o zachowek nie mogą ubiegać się najbliżsi członkowie rodziny, którzy zostali wydziedziczeni przez spadkodawcę, jednak lista osób wykluczonych z prawda do zachowku na tym się nie kończy. Oczywiście nie mogą się o niego ubiegać osoby spoza kręgu najbliższej rodziny, czyli rodzeństwo zmarłego oraz dzieci rodzeństwa. Ponadto zachowek nie należy się osobom, które:

• W postępowaniu sądowym zostały uznane za niegodne dziedziczenia, nawet jeśli nie spadkodawca nie wydziedziczył ich z tego powodu
• Osobom, które zrzekły się dziedziczenia bądź odrzuciły spadek
• Małżonkom wyłączonym z dziedziczenia – wyłączenie z dziedziczenia następuje, kiedy spadkodawca był z małżonkiem w separacji lub przed śmiercią wystąpił z uzasadnionym wnioskiem o orzeczenie rozwodu lub separacji z windy współmałżonka.