Jak dobierać koła do łańcuchów rolkowych?

Łańcuchy rolkowe są elementami przekładni łańcuchowych, które znajdują szerokie zastosowanie w maszynach rolniczych i innych urządzeniach transportowych. Do budowy kompletnej przekładni są też niezbędne koła zębate, które powinny być starannie dopasowane wymiarami i kształtem do typu łańcucha. Jak dobrać takie elementy i na co zwracać uwagę, aby całość była skomponowana optymalnie oraz pracowała z maksymalną wydajnością?

Przekładnia łańcuchowa i jej charakterystyka

Przekładnie są konstrukcjami technicznymi, których zadaniem jest przenoszenie napędu z jednostki napędowej (silnika) na maszynę lub konstrukcję ruchomą. To przeniesienie odbywa się w bardzo prosty sposób. Na wale jednostki napędowej jest zamontowane koło. Drugie, identyczne lub o innej średnicy, montuje się na wale maszyny, a następnie oba koła są ze sobą łączone cięgnem. Może nim być pasek klinowy lub łańcuch o odpowiedniej konstrukcji.

Przekładnie łańcuchowe w przeciwieństwie do pasowych są znacznie odporniejsze na zmiany parametrów pracy. Wynika to z faktu, że metalowy łańcuch nie rozciąga się, zachowując taki sam poziom napięcia, jaki został ustawiony na początku.

– Aby praca przekładni była maksymalnie wydajna, konieczne jest precyzyjne obliczenie tego napięcia, z uwzględnieniem zwisu. Niezwykle istotne jest też precyzyjne dopasowanie kół do typu łańcucha rolkowego. Wadami takich konstrukcji są m.in. głośna praca oraz konieczność częstego smarowania, dlatego sprawdzają się one tylko w niektórych typach maszyn – wyjaśnia pracownik firmy RAI-BUD S.C. z Niemodlina.

Kompatybilność kół zębatych i łańcucha w przekładni

Przekładnie działają efektywnie tylko wtedy, gdy koła i cięgno są do siebie dobrze dopasowane. W konstrukcjach pasowych istotne są szerokość pasa oraz jego kształt. Zbyt luźny będzie się ślizgał po kole, nie przenosząc napędu na maszynę.

W przekładniach łańcuchowych istotne są jeszcze inne cechy. Konstrukcja cięgna sprawia, że wymaga ono zastosowania kół zębatych, ale nie przypadkowych, tylko o starannie dobranych parametrach. Tylko wówczas zęby kół będą się dobrze wpasowywać w oczka łańcucha, co zapewni płynną pracę bez przeskoków i szarpania.

Łańcuchy stosowane w przekładniach mogą mieć różną konstrukcję. Jedną z wersji są modele rolkowe. Koła przeznaczone do pracy w parze z takimi łańcuchami powinny mieć odpowiedni kształt zębów, który zapewni właściwe warunki eksploatacyjne. W efekcie będą się one wolniej wycierać i swobodnie wchodzić w ogniwa. Niezbędne jest też zadbanie o parametry wytrzymałościowe kół.

Parametry istotne w doborze kół

Istotną cechą przy doborze koła do łańcucha rolkowego jest tzw. podziałka, czyli odległość pomiędzy środkiem geometrycznym sworzni, które ze sobą sąsiadują. Drugi ważny parametr, to liczba rzędów połączonych ogniw, z których zbudowany jest łańcuch. W maszynach spotyka się przekładnie z łańcuchami rolkowymi jedno-, dwu- oraz trzyrzędowymi. Warto też pamiętać, że zbyt mała liczba zębów w mniejszym kole oraz zbyt duża ich liczba w dużym kole będą powodować zakłócenia w pracy przekładni, większy hałas lub spadanie łańcucha.