Jak działa trzypunktowy układ zawieszenia w ciągnikach?

Bez TUZ, czyli trzypunktowego układu zawieszenia, trudno wyobrazić sobie funkcjonowanie jakiegokolwiek gospodarstwa. Użycie pługa, kultywatora, agregatu, opryskiwacza, maszyny siewnej i wielu innych maszyn, nie byłoby możliwe bez „połączenia ich” z ciągnikiem. Owo połączenie to w fachowym nazewnictwie agregacja urządzenia i za to właśnie przede wszystkim odpowiada TUZ, ale to nie jedyna jego funkcja.  

Budowa układu TUZ

Układ TUZ składa się z dwóch części:

• mechanicznej,
• hydraulicznej.

Pierwsza część to układ dźwigni, który z jednej strony przymocowany jest do ciągnika, a z drugiej do maszyny. Składa się on z dwóch cięgieł dolnych oraz łącznika górnego. Cięgła dolne, za pośrednictwem wieszaków umożliwiają podnoszenie maszyny, dzięki działaniu siłownika hydraulicznego. Cięgła te, zakończone być mogą hakami lub kolistymi przegubami.  Natomiast łącznik górny, oprócz funkcji mocującej, umożliwia poziomowanie maszyny względem ciągnika, ponieważ ma on postać śruby rzymskiej. 

Układ hydrauliczny to inaczej układ podnoszący. W jego skład wchodzą: pompa hydrauliczna, wał z dźwignią, siłownik główny oraz układ sterujący. Siłownik odpowiadający za podnoszenie, montowany jest zazwyczaj w górnej części korpusu tylnego mostu. Do sterowania układem służy rozdzielacz hydrauliczny regulowany mechanicznie wajchą lub elektronicznie za pomocą EHR. Regulacja ta polega na łączeniu odpowiednich kanałów przepływu oleju - skierowanie go do komory siłownika, powoduje wysunięcie tłoka, co skutkuje podniesienie cięgieł dolnych.

Funkcje TUZ

Oprócz oczywistej funkcji mocowania różnego rodzaju maszyn trzypunktowy układ zawieszenia ciągnika spełnia szereg inne istotnych funkcji:

• zagłębienie maszyny (na przykład pługu czy bron),
• ustawienie położenia transportowego lub roboczego,
• zapewnienie stabilizacji maszyny względem ciągnika.

Ponadto możliwe jest dowolne manewrowanie maszyną, za pomocą wspomnianej rzymskiej śruby, która pozwala poziomować zapiętą do ciągnika maszynę. 

Układ TUZ z przodu ciągnika - czy warto?

Od lat ‘80, TUZ montowany jest również z przodu ciągnika. Rozwiązanie takie coraz częściej staje się standardem w najnowszych maszynach. Przynosi to wiele korzyści, na przykład możliwe jest wykonanie dwóch prac, w czasie jednego przejazdu traktorem, poprzez zamontowanie z przodu i z tyłu dwóch maszyn. Dzięki temu oszczędzamy nie tylko czas, lecz także pieniądze na paliwie. 

Funkcjonalność ciągnika rośnie, jeśli z jego przodu zamontowany jest wał odbioru mocy (WOM). Wtedy przed użytkownikiem otwiera się wiele nowych możliwości, ponieważ może on zamontować z przodu ciągnika maszyny wymagające tego właśnie układu.  - stwierdza przedstawiciel firmy Agro-met.

Przedni TUZ użyteczny jest w szczególności w prowadzeniu sadu. Sadownicy mają możliwość montażu wymiatacza gałęzi czy listwy do cięcia sadu. Jednak nie tylko oni docenią to rozwiązanie podczas zimy, kiedy to zamontować można pług, dzięki któremu możliwe jest sprawne odśnieżanie posesji.

Normalizacja TUZ

Układ TUZ opatentowano 1925 roku, jednak przez długi czas producenci maszyn produkowali zaczepy przystosowane do danego modelu TUZ. Na szczęście globalizacja i racjonalizacja pewnych rozwiązań, wkroczyła również na to pole i wprowadzono normy TUZ. Mowa o normie ISO 789-1, która wyszczególnia 4 kategorie tego układu, oraz dwie podkategorie. Określono w niej rozmiar poszczególnych elementów, takich jak średnice przegubów kulistych, czy rozstaw końcówek cięgieł. Wprowadzenie tego dokumentu, znacznie usprawniło proces produkcji maszyn i ciągników, ale przede wszystkim ułatwiło zakup maszyn rolnikom.