Jak skutecznie zapobiegać przesunięciom osiowym na wałkach i łożyskach?

Łożyska oraz wałki są nieodłącznymi elementami wielu pojazdów oraz maszyn. Niepoprawne przesunięcia osiowe na wałkach oraz łożyskach mogą przyczyniać się do nadmiernego ich obciążania podczas pracy. W efekcie łożysko może ulec uszkodzeniu lub nieoczekiwanym trwałym awariom. Aby temu zapobiec należy nie dopuścić do powstawania przesunięć osiowych.

Diagnozowanie nieprawidłowości

Bardzo ważnym postępowaniem w przypadku podejrzenia nieprawidłowości w działaniu łożyska oraz wału będzie wykonanie diagnostyki, która pozwoli na ocenę, czy na łożysku i wałku nie występują przesunięcia osiowe.

Jak tłumaczy ekspert z zakresu produkcji i dystrybucji łożysk z firmy Walor:

Do diagnostyki wykorzystuje się modele matematyczne, które obliczają trwałość łożysk. Zakładają one, że wewnętrzny oraz zewnętrzny pierścień łożyska powinien być ustawiony osiowo z dokładnością do 0,003 radiana, czyli 10 minut kątowych. Ta wartość dotyczy łożysk kulkowych. W przypadku łożysk walcowych wartość ta powinna wynosić 0,0012 radiana – 4 minuty kątowe.

Łożyska muszą być montowane z zapewnieniem ciasnego pasowania na wałkach. Dobrze dopasowane osiowo łożysko powinno posiadać ścieżkę pracy elementów tocznych na środku bieżni pierścienia zewnętrznego i wewnętrznego.

Co może być przyczyną powstających przesunięć osiowych na wałkach i łożyskach?

Przesunięcia osiowe na wałkach i łożyskach nazywane są również niewspółosiowością. Jej źródłami mogą być źle dobrane dla wałka łożyska. Równie często za przyczynę przesunięć osiowych uważa się zły montaż, niewspółśrodkowe otwory w łożysku, ugięcie wału oraz nieprostopadłe osadzenie na współpracujących elementach. Ponadto za przyczynę pojawiających się osiowych przesunięć uważa się nieregularność podstawy, brak płaskiej powierzchni montażowej oraz jej zbyt małą sztywność.

Co zrobić, aby uniknąć niewspółosiowości?

Przede wszystkim poprawnie wybrane łożysko musi być zamontowane z zachowaniem wszelkich podstawowych zasad. Co to oznacza? Należy szczególną uwagę zwrócić na zaprojektowanie oraz obrobienie elementów współpracujących obudową oraz wałem. Najlepiej, jeśli obudowy są sztywne, ponieważ wtedy stanowią odpowiednie oparcie dla łożyska.

Ponadto istotne jest, aby zaokrąglenia wału nie stykało się ze ścięciami łożyska. Podczas montażu łożyska powinno się zwracać uwagę na oczyszczenie powierzchni współpracujących. Z kolei wszelkie krawędzie znajdujące się w obrębie wału i odsadzenia muszą zostać zeszlifowane, aby nie było zadziorów. Chcąc mieć pewność, że łożysko będzie funkcjonowało poprawnie, warto stosować się do podstawowych zasad jego montażu.