Jakie laboratoria mogą przeprowadzać czynność wzorcowania?

Wzorcowanie, inaczej zwane kalibracją, to proces sprawdzania właściwości metrologicznych danego przyrządu. Przebieg jest następujący: w odpowiednich warunkach porównuje się wskazania określonego przyrządu ze wskazaniami wzorca pomiarowego. Następnie, po otrzymaniu wyników, przyrządowi wystawia się świadectwo wzorcowania, czyli dokument podający odchylenie wskazań przyrządu wzorcowanego w stosunku do wartości rzeczywistej.

Jakie elementy powinno zawierać takie świadectwo?

Zgodnie z zaleceniami Polskiego Centrum Akredytacji (PCA), są to informacje dotyczące przedmiotu wzorcowania, zgłaszającego, użytkownika, metody wzorcowania, warunków środowiskowych, deklaracji spójności pomiarowej oraz wyników (wartości zmierzonej, błędu pomiaru i niepewności pomiaru). Ani PCA, ani inne dokumenty prawne nie określają, po jakim czasie trzeba powtórzyć wzorcowanie. Nie ulega jednak wątpliwości, że jest to konieczne, ponieważ urządzenia pomiarowe po jakimś czasie się rozkalibrowują.

Po jakim czasie należy ponowić wzorcowanie?

Odstęp czasu między kolejnymi wzorcowniami zależy od kilku czynników. Należą do nich:

• znaczenie wyników pomiaru (czy błędy komuś zagrażają, mogą przynieść poważne konsekwencje?),
• koszty w przypadku stosowania zużytego przyrządu (np. kiedy w grę wchodzą leki),
• częstotliwość użytkowania (bardziej eksploatowane przyrządu szybciej się rozkalibrowują),
• warunki pracy przyrządu (im cięższe warunki, tym częściej występuje konieczność ponownego wzorcowania).

Przyjmuje się, że kalibracja przyrządów pomiarowych powinna być ponawiana w okresie od 6 miesięcy do 2 lat.

Jakie laboratoria mogą przeprowadzać wzorcowanie?

Laboratoria, które mogą przeprowadzać wzorcowanie, to:

• krajowe instytucje metrologiczne,
• Instytuty Desygnowane,
• laboratoria akredytowane,
• laboratoria nieakredytowane.

Dwa ostatnie muszą spełniać wymagania PCA, mówiące o zapewnieniu spójności pomiarowej. Polega to na okresowym wzorcowaniu wyposażenia stosowanego w laboratoriach akredytowanych i nieakredytowanych przez odpowiednie instytucje.

Przykładem laboratoriów akredytowanych spełniających te wymagania są placówki należące do firmy „METROTEST” Sp. Z o.o. Wzorcowanie to nie jedyne z podejmowanych przez nich działań. Firma zajmuje się też wykonywaniem wielu badań, ekspertyz i pomiarów. Wzorcowanie jest przeprowadzane w Laboratorium Długości i Kąta, Laboratorium Wielkości Fizycznych lub Laboratorium Mechanicznym.

Czasem błędy pomiarowe mogą mieć bardzo poważne konsekwencje, dlatego należy pamiętać o okresowym wzorcowaniu przyrządów pomiarowych. Ponadto ich użytkownicy powinni co jakiś czas sprawdzać poprawność ich działania we własnym zakresie. Można to zrobić, porównując wyniki pomiarów z innym skalibrowanym urządzeniem. To pomoże we wcześniejszym wykryciu zużycia lub rozregulowania przyrządu i pozwoli uniknąć korzystania z urządzenia, które się do tego nie nadaje.