Walcowanie blach – W jakim celu się je wykonuje

Walcowanie blach to jeden z najpowszechniej wykorzystywanych sposobów obróbki plastycznej metali. Kształtowane tą metodą materiały znajdują zastosowanie między innymi w takich dziedzinach, jak budownictwo, energetyka, przemysł morski i kolejowy, a także petrochemiczny. Chociaż nie wszyscy zdają sobie z tego faktu sprawę, wyroby uzyskiwane dzięki walcowaniu blach są mniej lub bardziej pośrednio obecne w życiu niemal każdego człowieka. Nazwa całego procesu pochodzi od obracających się walców, które wywierając odpowiednio duży nacisk na metal, powodują jego odkształcenie. Walcowaniem określa się jednak również technologie, gdzie w podobnym celu wykorzystuje się zamiast walców specjalne tarcze, rolki albo przemieszczające się względem siebie narzędzia płaskie.

Różne parametry i różne efekty

Urządzeniami przeznaczonymi do walcowania blach są walcarki – ręczne lub w pełni automatyzowane. – W zależności od ich wydajności i parametrów, takich jak choćby liczba walców czy odległość i kąt między prowadzącymi je ramionami, uzyskać można bardzo szerokie spektrum kształtów i krzywizn, jak również pracować z materiałami o różnych rozmiarach i grubości – mówi specjalista z Zakładu Ślusarskiego GREŃ w Pszczynie.

Oprócz zmiany kształtu (zwykle będącej wydłużeniem i zarazem zmniejszeniem przekroju poprzecznego) w wyniku walcowania zachodzi także zmiana struktury metalu lub stopu, a co za tym idzie – zmiana jego właściwości mechanicznych, naprężeń wewnętrznych itp. Gdy walcowanie przeprowadza się w temperaturze tak wysokiej, by doszło do rekrystalizacji materiału, nacisk potrzebny do jego odkształcenia może zostać zmniejszony. Walcowanie na zimno służy natomiast do wyrobu elementów płaskich i cienkich, taśm czy folii, oraz rur i prętów o niewielkich średnicach – a więc takich, gdzie znaczenie ma duża dokładność wymiarowo-kształtowa, oprócz niej zaś również podwyższona wytrzymałość i gładka powierzchnia.

Uzyskiwane wyroby

Ruch wspomnianych już walców przebiegać może w różny sposób. Walcowanie wzdłużne, będące podstawowym sposobem kształtowania wyrobów hutniczych, pozwala uzyskać m.in. kształtowniki, blachy czy pręty, podczas gdy inne metody (np. poprzeczna, poprzeczno-klinowa, kuźnicza, skośna czy tzw. pielgrzymowa) służą do produkcji elementów takich jak rury albo wyroby osiowo-symetryczne. W drodze walcowania blach wytwarzać można ponadto chociażby szyny kolejowe, koła wagonów i koła zębate, a także obręcze kół, wyroby z gwintem, stożki, kule, kształtki, przybierające formę prętów o zmiennym przekroju  półprodukty do kucia, a także bi- lub trimetaliczne taśmy z proszków metali.