Zabezpieczenie towaru a odpowiedzialność przewoźnika

Należyte zabezpieczenie towaru do transportu jest kluczową kwestią. Niewłaściwe zabezpieczenie lub nieproporcjonalne rozmieszczenie towaru na naczepie pojazdu może skutkować jego zniszczeniem oraz stworzyć zagrożenie zarówno dla samego kierowcy, jak i pozostałych uczestników ruchu drogowego. Co należy wiedzieć o odpowiedzialności przewoźnika w związku z zabezpieczeniem towaru na czas transportu?

Zabezpieczenie towaru a przepisy prawne

Stosunki prawne wynikające z umowy przewozu reguluje Ustawa Prawo przewozowe z 15 listopada 1984 roku oraz Konwencja o umowie międzynarodowego przewozu drogowego towarów z 19 maja 1956 roku, znana również jako konwencja CMR. Zgodnie z nimi odpowiedzialność przewoźnika jest kontraktowa i może być oparta na zasadzie ryzyka lub na zasadzie winy. Zasada ryzyka informuje, że to przewoźnik bierze pełną odpowiedzialność za to, co w przyszłości, a dokładniej podczas transportu do miejsca rozładunku, może się stać z towarem. Zasada winy natomiast obowiązuje wówczas, gdy wina ewidentnie leży po stronie przewoźnika i dotyczy szkód powstałych w wyniku transportu.

Ponadto w myśl obowiązującego prawa każdy towar, który nie został zabezpieczony lub został zabezpieczony z użyciem niewłaściwych metod i zabezpieczeń, uznawany jest za nieprawidłowo transportowany. Towar należy odpowiednio uchronić przed przemieszczeniem, poślizgiem, przewróceniem czy toczeniem. Zabezpieczenia towaru oraz metody zabezpieczeń, jakich należy użyć dla określonych rodzajów ładunku, definiują unijne normy PN-EN 12195 oraz PN-EN 12640.

Odpowiedzialność przewoźnika za ładunek

Choć zgodnie z art. 43. ust. 1 prawa przewozowego, jeśli umowa przewozu nie stanowi inaczej, czynności ładunkowe należą do obowiązków nadawcy i odbiorcy, to przewoźnik zobowiązany jest do sprawdzenia, czy załadunek i rozładunek przebiegły prawidłowo. To dlatego, że podczas załadunku i rozładunku przewoźnik nie jest chroniony żadną klauzulą ubezpieczeniową. Jeśli towar  nie zostanie odpowiednio rozmieszczony i zabezpieczony, istnieje ryzyko jego uszkodzenia, za które odpowiadać będzie przewoźnik. Z tego powodu także przewoźnik zobowiązany jest do posiadania na wyposażeniu auta niezbędnych środków zabezpieczających towar, w nienagannym stanie i nabyte w specjalistycznej hurtowni, takiej jak np. hurtownia Martex.

W przypadku uszkodzenia towaru stwierdzonego podczas rozładunku odpowiedzialność za powstałe szkody ponosi przewoźnik. Jak stanowi art. 3 Konwencji CMR przewoźnik odpowiedzialny jest za szkody powstałe w wyniku nieprawidłowego zabezpieczenia towaru, a także te w następstwie nieodpowiedniego prowadzenia pojazdu czy parkowania w miejscu stwarzającym ryzyko utraty towaru. Mimo że obowiązujące prawo transportowe przewiduje restytucję naturalną szkody, to na skutek uszkodzenia towaru lub dostarczenia go w niekompletnej ilości, przewoźnik winny jest zapłacić odszkodowanie pieniężne równe wartości zniszczonego lub utraconego towaru.

Kiedy przewoźnik jest zwolniony z odpowiedzialności za ładunek?

Zdarzają się sytuacje, w których przewoźnik może zostać zwolniony z odpowiedzialności za ewentualne uszkodzenia towaru. Należą do nich szkody powstałe w wyniku ładowania, rozmieszczania, manipulowania oraz rozładowywania ładunku przez nadawcę bądź odbiorcę. Jeżeli szkoda została stwierdzona już po zakończeniu rozładunku i istnieje przypuszczenie, że powstała ona podczas czynności załadunkowych lub rozładunkowych, przewoźnik również może zostać zwolniony z odpowiedzialności.

Ponadto odpowiedzialność przewoźnika ulega zmianie, gdy transportuje on ładunek nietypowy. Jeżeli jego rozmieszczenie i zabezpieczenie wymaga specjalistycznej wiedzy, a kierowca stwierdził podczas transportu lub na miejscu załadunku bądź rozładunku jakiekolwiek uszkodzenia, powinien je niezwłocznie zgłosić do wyznaczonej osoby.